Αύγουστος: νεράιδες, ξωτικά και λαϊκές παραδόσεις

 Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα

Ο Αύγουστος είναι ο όγδοος μήνας του έτους ανήκει στην εποχή του Καλοκαιριού κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες.


Στο αττικό ημερολόγιο ο Αύγουστος ήταν ο δεύτερος μήνας του έτους και ονομάζονταν Μεταγειτνιών διάρκειας 30 ημερών. Δεν μπορούμε με ακρίβεια να προσδιορίσουμε τις ημερομηνίες του μήνα διότι το ημερολόγιο των αρχαίων Ελλήνων ήταν σεληνιακό και βασιζόταν στους κύκλους και τις φάσεις της Σελήνης.



Ο Αύγουστος, κατά το παλαιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, ήταν ο έκτος μήνας, γι' αυτό αρχικά στα Λατινικά ονομάζονταν Sextilis και είχε 31 ημέρες, ευθύς εξ αρχής από την εγκαθίδρυση του Ιουλιανού ημερολογίου το 45 π.Χ. (έτος 709 από κτίσεως Ρώμης).

Το Καλαντάρι του Αυγούστου από το Très Riches Heures du Duc de Berry

Το έτος 8 π.Χ. ο Αύγουστος Καίσαρας του έδωσε το όνομά του χωρίς την προσθήκη μίας ημέρας από τον Φεβρουάριο (όπως λανθασμένα αναγράφεται σε ορισμένες αναφορές). Λέγεται ότι ο Αύγουστος έβαλε τον μήνα σ' αυτή την θέση, για να τιμήσει τον θάνατο της Κλεοπάτρας, η οποία, όπως λέγεται, έθεσε τέλος στη ζωή της στις 12 Αυγούστου του 30 π.Χ. αν και ο ακριβής λόγος του θανάτου της καλύπτεται από μυστήριο.


Κατά το Βυζαντινό ημερολόγιο που ακολουθεί ακόμη και σήμερα η Ορθόδοξη Εκκλησία, και το οποίο αρχίζει το μήνα Σεπτέμβριο, ο Αύγουστος ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου κι έτσι η 31 Αυγούστου γιορτάζονταν ως παραμονή της Πρωτοχρονιάς.


Οι λαϊκές ονομασίες του μήνα (όπως Συκολόγος, Τραπεζοφόρος και Διπλοχέστης) αναφέρονται κυρίως στην αφθονία των καρπών του: «Αύγουστε καλέ μου μήνα να ‘σουν δυο φορές το χρόνο».


Οι δώδεκα πρώτες ημέρες του Αυγούστου (σε άλλες περιοχές οι έξι) ονομάζονταν και «μερομήνια» γιατί έλεγαν ότι προλέγουν τον καιρό: «κάθε ημέρα κι ένας μήνας»,ξεκινώντας από το Σεπτέμβρη.


Οι μέρες αυτές ήταν επίσης γνωστές και ως «δρίμες».


Ετυμολογικά η λέξη «δρίμες» προέρχεται από το επίθετο «δριμύς», που σημαίνει οξύς, διαπεραστικός, σφοδρός.


Η λαϊκή παράδοση λέει πως αυτές τις έξι πρώτες ημέρες του μήνας δε λουζόμαστε και δεν απλώνουμε έξω ρούχα, γιατί κινδεύουμε από τις νεράιδες και τα ξωτικά, τις οποίες ξορκίζουν με αγίασμα από την ακολουθία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα (6/8). Σε άλλες περιοχές, αν η νοικοκυρά ξεχαστεί κι απλώσει ρούχα, τα μαζεύει πριν τη δύση του Ηλίου για να μη τα κλέψουν τα ξωτικά, που είναι σκανταλιάρικα, όπως οι Καλικάντζαροι των Χριστουγέννων.

Γνωστές είναι οι ιστορίες και για τους νυχτερινούς χορούς των νεράιδων που άπλωναν τα πέπλα τους δίπλα στις λίμνες, τα ποτάμια και τις πηγές και χόρευαν όλο το βράδυ. Ανάλογα την περιοχή, πίστευαν ότι ο χορός ήταν τελετουργικός και γινόταν για να μαγέψουν τα νερά. Για προστασία λοιπόν οι κάτοικοι έριχναν ένα καρφί μέσα ή κάτι σιδερένιο καθώς υπάρχει η αντίληψη ότι οι νεράιδες φοβούνται το σίδερο. Μια αντίληψη ιδιαίτερα διαδεδομένη σε μύθους, θρύλους και παραμύθια της κελτικής παράδοσης.

Είναι πραγματικά άξιο αναφοράς πως οι λαϊκές παραδόσεις λαών και πολιτισμών σε θέματα λαογραφίας πολλές φορές συμπίπτουν. Οι Αγγλοσάξονες χρησιμοποιούν την έκφραση cold iron, «ψυχρό σίδηρο» που έχει αποτρεπτικές δυνάμεις κατά των μαγικών πλασμάτων, ξωτικών και νεράιδων.

                                  Lotheriel's Elven Realm



Αρωγός των νεράιδων στα ολονύχτια χορευτικά τους είναι το ολόγιομο φεγγάρι του Αυγούστου που λάμπει στον ουρανό, γι΄αυτό και η λαϊκή ρήση λέει: «Καλός ο ήλιος του Μαγιού, του Αυγούστου το φεγγάρι» (το επίθετο καλός χρησιμοποιείται με την έννοια του λαμπερού/φωτεινού). Σε άλλες περιπτώσεις, το λαμπερό φεγγάρι βοηθούσε τους χωριανούς να αποφύγουν τις νεράιδο-συνάξεις γιατί πίστευαν πως αν έπεφταν πάνω τους αυτές θα τους έπαιρναν τη λαλιά.


Αν λοιπόν αυτές τις ημέρες του Αυγούστου βρίσκεστε στη φύση, αφουγκραστείτε τη μουσική των νεράιδο-χορών τη νύχτα και αφεθείτε στη μαγεία τους. Αλλά προσέξτε, αν θελήσετε να κρατήσετε την πιο όμορφη δικιά σας για πάντα, ο μύθος λέει πως πρέπει να της κλέψετε το πέπλο και να μη της το δώσετε ποτέ! Γιατί αλλιώς θα φύγει για πάντα.



Καλό μήνα σε όλους!