Ιωάννης: Η σημασία του ονόματος στη λαογραφία, τους μύθους και τα παραμύθια

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

Στο κλασσικό παραμύθι Ρουμπελστίλτσκιν των αδερφών Γκριμ βλέπουμε μέσα από την εξέλιξη της ιστορίας πόσο σημαντικό είναι το όνομα και ποια η ιδιαιτερότητα του για τα παραμύθια, τις μαγικές αυτές ιστορίες των πρώτων κοινωνιών. Στην Ελλάδα, η συγκεκριμένη ιστορία είναι γνωστή με τον τίτλο: «Η κόρη του Μυλωνά» και η κοπέλα αποκτά τη δύναμη να διώξει το μικρό ανθρωπάκι ή ξωτικό ή νάνο, ανάλογα με την παραλλαγή του παραμυθιού, μόνο όταν μαθαίνει το πραγματικό του όνομα.

Από τους Καλικάντζαρους της Ελληνικής λαογραφίας στα τρολς του Τόλκιν

 Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

Χίλιες φορές μας είχε πει ο παππούς την ιστορία για την παράξενη μοίρα τους. Να πελεκάνε αιώνες τώρα το δέντρο που στηρίζει τον απάνω κόσμο και να το ρίξουν χάμω –πλαφ! σαν άδειο μπαλόνι. «Χο, χο, χο!» γέλαγε ο παππούς μου. «Χο, χο, χο!» γελάγαμε κι εμείς γιατί τους φανταζόμασταν εκεί κάτω στα έγκατα της γης να κόβουνε οι έρμοι και να τραγουδάνε με τις γαϊδουροφωνάρες τους:

Κόβε πριονάκι μου κι η ώρα πλησιάζει.

Χριστούγεννα ζυγώνουνε… το αίμα μας και βράζει!

(Κόβε πριονάκι μου - Μουσική, στίχοι, αφήγηση: Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, από το cd “Η Αγέλαστη πολιτεία και οι καλικάντζαροι“)

Ιανουάριος: ο πρώτος μήνας του έτους

Το Καλαντάρι του Ιανουαρίου από το Très riches heures du duc de Berry 

Η ιστορία του Ιανουαρίου, που στις μέρες μας είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου, ξεκινάει γύρω στο 700π.Χ. όταν ο Νουμάς Πομπίλιος- δεύτερος μετά τον Ρωμύλο βασιλιάς της Ρώμης- τον πρόσθεσε ως τον ενδέκατο μήνα στο μέχρι τότε δεκάμηνο έτος των Ρωμαίων. Την εποχή εκείνη ο πρώτος μήνας του έτους ήταν ο Μάρτιος, ο μήνας της εαρινής ισημερίας, από το όνομα του πολεμικού θεού Mars-Martis (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων).

«Το κοριτσάκι με τα σπίρτα»: Το συγκινητικό κοινωνικό παραμύθι του Άντερσεν

 

The Little Match Girl illustrated by Janet and Anne Grahame Johnstone

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

«Έκανε κρύο φοβερό, έπεφτε χιόνι πυκνό και είχε αρχίσει να νυχτώνει· το βράδυ, το τελευταίο βράδυ του χρόνου, πλησίαζε. Αλλά παρά το κρύο και το σκοτάδι, ένα φτωχό κοριτσάκι, ξεσκούφωτο και ξυπόλυτο, γύριζε στους δρόμους. Όταν έφυγε από το σπίτι της φορούσε παντόφλες, αλλά ήτανε πολύ μεγάλες - αφού ανήκανε στη μητέρα της - και της έφυγαν από τα ποδαράκια κάποια στιγμή που διέσχιζε τρέχοντας το δρόμο για ν' αποφύγει δυο άμαξες. Η μία παντόφλα χάθηκε, την άλλη την άρπαξε ένα παιδί που ήθελε να την κάνει κούνια για την κούκλα του....» Το μικρό κορίτσι με τα σπίρτα - Η αρχή του παραμυθιού από τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν

Οι ρίζες (Οι ιστορίες του Σοφού)

 

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα


Κάθε χρόνο τη παραμονή, λίγο πριν την έναρξη της νέας χρονιάς, οι νέοι του χωριού πήγαιναν στον Σοφό.

Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και το έθιμο του Χριστόξυλου

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα




Σήμερα, Σάββατο 21/12/2024 στις 11:20 το πρωί ξεκίνησε ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, με το χειμερινό ηλιοστάσιο – τη μεγαλύτερη βραδιά του έτους. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει το καλοκαίρι, με τη διάρκεια της μέρας στο αποκορύφωμά της.

«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν τα παραμύθια των αδερφών Γκριμ»

«Μια φορά κι έναν καιρό, αν και δεν ήταν ο καιρός μου ή ο καιρός σας ή ο καιρός κανενός άλλου, σε μια άλλη εποχή και πολύ μακριά από αυτά τα μέρη.....». 

Η αρχή των παραμυθιών των αδερφών Γκριμ

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

Στις 20 Δεκεμβρίου του 1812, ο Γιάκομπ Γκριμ (Jacob Ludwig Carl Grimm) και ο Βίλχελμ Γκριμ (Wilhelm Carl Grimm) στην ηλικία των 27 και 26 χρονών αντίστοιχα, δημοσιεύουν τον πρώτο τόμο μιας συλλογής, η οποία στην πορεία του χρόνου θα γινόταν η πιο αγαπημένη συλλογή παραμυθιών για μικρούς και μεγάλους. Παραμύθια που έχουν μεγαλώσει γενιές και γενιές παιδιών και έχουν εμπνεύσει ατελείωτες εκδοχές τους σε βιβλία, τη μικρή και τη μεγάλη οθόνη.

Η Αγία Βαρβάρα, το αρχέτυπο της φυλακισμένης κόρης και η θεά Εκάτη

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα



Στις 4 Δεκεμβρίου η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τη μνήμη της Αγίας Βαρβάρας. Η Αγία Βαρβάρα, γνωστή ως Μεγαλομάρτυς, ήταν Χριστιανή αγία και μάρτυς, που έζησε κατά τον 3ο αιώνα μ.Χ.

Ο Μύθος του Ακέφαλου Καβαλάρη - Ανάλυση

Headless Horseman, Sleepy Hollow, Christopher Lovell

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα

«Ίσως όλοι οι δράκοι της ζωής μας να είναι πριγκίπισσες, που δεν προσμένουν παρά την ώρα που θα μας δουν όμορφους και τολμηρούς. Ίσως καθετί τρομακτικό να είναι, στο απώτατο βάθος του, έρημο και αβοήθητο και να περιμένει από μας βοήθεια.» Ράινερ Μαρία Ρίλκε, Τσεχο-Αυστριακός ποιητής

Halloween: Mύθοι και αλήθειες πίσω από την κέλτικη γιορτή

Halloween Raven by jerry8448.deviantart.com on @deviantART

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα


To Halloween είναι γιορτή του δυτικού κόσμου που γιορτάζεται τη νύχτα της 31ης Οκτωβρίου. Kατά την διάρκειά της, τα παιδιά μεταμφιέζονται σε κάτι τρομαχτικό και επισκέπτονται σπίτια μαζεύοντας γλυκά, το γνωστό φάρσα ή κέρασμα (trick or treat). Η γιορτή αυτή μπορεί να μοιάζει με τις δικές μας Απόκριες, διαφοροποιείται όμως κατά πολύ. Επίσης, μπορεί να φαίνεται αστεία ή παιδική, στη πραγματικότητα όμως δεν είναι, καθώς έχει μυστικιστική χροιά.