Οι ρίζες του εθίμου της Πρωταπριλιάς από την Αρχαία Ελλάδα, τους Ρωμαίους και τους Κέλτες μέχρι τους γελωτοποιούς του Μεσαίωνα.

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα

«Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Απρίλη,

Κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκιά της ώρα»

Δ. Σολωμός: Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Εαρινή ισημερία: η Πρωτοχρονιά της φύσης

Στο ανοιξιάτικο τοπίο δεν υπάρχει καλύτερο και χειρότερο. Τα ανθισμένα κλαδιά απ' τη φύση τους είναι απλώς άλλα μεγάλα κι άλλα μικρά. - Ζεν παροιμίες



Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα



Η Άνοιξη είναι μία από τις τέσσερις εποχές της εύκρατης ζώνης. Αστρονομικά ξεκινά με την εαρινή ισημερία στις 20 ή 21 Μαρτίου στο Βόρειο ημισφαίριο (η ακριβής ημερομηνία ποικίλει ανάμεσα στις 19 και 21 Μαρτίου), περιλαμβάνει τους μήνες Μάρτιο, Απρίλιο Μάιο και τελειώνει με το θερινό ηλιοστάσιο γύρω στις 20 με 21 Ιουνίου.

Φεβρουάριος: Ο μήνας της αγάπης και του Τριωδίου

 

Έφτασε και ο δεύτερος μήνας του έτους, ο οποίος σύμφωνα με το γρηγοριανό ημερολόγιο - δηλαδή το ημερολόγιο που χρησιμοποιείται στον Δυτικό Κόσμο και έχει επικρατήσει ευρύτερα παγκοσμίως - είναι ο Φεβρουάριος.

Ο Φεβρουάριος είναι επίσης γνωστός και ως Φλεβάρης ή Κουτσοφλέβαρος.

Imbolc: Μια αρχαία γιορτή γονιμότητας

 

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

«Η ιερή φωτιά έκαιγε όλο το βράδυ. Γύρω της, συγκεντρωμένες οι κόρες του χωριού, έψαλλαν ένα αρχαίο ξόρκι στη Μεγάλη Μητέρα, την Αρχαία Μήτρα του Σύμπαντος. Την ώρα που οι πρώτες αχτίδες του Ήλιου φώτισαν τον ουράνιο θόλο, η ιέρεια, με ξέπλεκα μαλλιά, γονάτισε μπροστά στη φωτιά και προσευχήθηκε η δύναμη της γονιμότητας να ευλογήσει τη γη, τους καρπούς και τα κορμιά των νεαρών κοριτσιών. Τότε, ακριβώς εκείνη την ιερή στιγμή, το φίδι της Μπρίγκιντ βγήκε από τη σπηλιά του στο λόφο και κατευθύνθηκε προς τη πεδιάδα. Η θεά τους είχε ακούσει. Ο χειμώνας θα τελείωνε και η άνοιξη θα ερχόταν σύντομα».*

Ιωάννης: Η σημασία του ονόματος στη λαογραφία, τους μύθους και τα παραμύθια

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

Στο κλασσικό παραμύθι Ρουμπελστίλτσκιν των αδερφών Γκριμ βλέπουμε μέσα από την εξέλιξη της ιστορίας πόσο σημαντικό είναι το όνομα και ποια η ιδιαιτερότητα του για τα παραμύθια, τις μαγικές αυτές ιστορίες των πρώτων κοινωνιών. Στην Ελλάδα, η συγκεκριμένη ιστορία είναι γνωστή με τον τίτλο: «Η κόρη του Μυλωνά» και η κοπέλα αποκτά τη δύναμη να διώξει το μικρό ανθρωπάκι ή ξωτικό ή νάνο, ανάλογα με την παραλλαγή του παραμυθιού, μόνο όταν μαθαίνει το πραγματικό του όνομα.

Από τους Καλικάντζαρους της Ελληνικής λαογραφίας στα τρολς του Τόλκιν

 Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

Χίλιες φορές μας είχε πει ο παππούς την ιστορία για την παράξενη μοίρα τους. Να πελεκάνε αιώνες τώρα το δέντρο που στηρίζει τον απάνω κόσμο και να το ρίξουν χάμω –πλαφ! σαν άδειο μπαλόνι. «Χο, χο, χο!» γέλαγε ο παππούς μου. «Χο, χο, χο!» γελάγαμε κι εμείς γιατί τους φανταζόμασταν εκεί κάτω στα έγκατα της γης να κόβουνε οι έρμοι και να τραγουδάνε με τις γαϊδουροφωνάρες τους:

Κόβε πριονάκι μου κι η ώρα πλησιάζει.

Χριστούγεννα ζυγώνουνε… το αίμα μας και βράζει!

(Κόβε πριονάκι μου - Μουσική, στίχοι, αφήγηση: Χάρης και Πάνος Κατσιμίχας, από το cd “Η Αγέλαστη πολιτεία και οι καλικάντζαροι“)

Ιανουάριος: ο πρώτος μήνας του έτους

Το Καλαντάρι του Ιανουαρίου από το Très riches heures du duc de Berry 

Η ιστορία του Ιανουαρίου, που στις μέρες μας είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου, ξεκινάει γύρω στο 700π.Χ. όταν ο Νουμάς Πομπίλιος- δεύτερος μετά τον Ρωμύλο βασιλιάς της Ρώμης- τον πρόσθεσε ως τον ενδέκατο μήνα στο μέχρι τότε δεκάμηνο έτος των Ρωμαίων. Την εποχή εκείνη ο πρώτος μήνας του έτους ήταν ο Μάρτιος, ο μήνας της εαρινής ισημερίας, από το όνομα του πολεμικού θεού Mars-Martis (δηλαδή του Άρη των Ελλήνων).

«Το κοριτσάκι με τα σπίρτα»: Το συγκινητικό κοινωνικό παραμύθι του Άντερσεν

 

The Little Match Girl illustrated by Janet and Anne Grahame Johnstone

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα 

«Έκανε κρύο φοβερό, έπεφτε χιόνι πυκνό και είχε αρχίσει να νυχτώνει· το βράδυ, το τελευταίο βράδυ του χρόνου, πλησίαζε. Αλλά παρά το κρύο και το σκοτάδι, ένα φτωχό κοριτσάκι, ξεσκούφωτο και ξυπόλυτο, γύριζε στους δρόμους. Όταν έφυγε από το σπίτι της φορούσε παντόφλες, αλλά ήτανε πολύ μεγάλες - αφού ανήκανε στη μητέρα της - και της έφυγαν από τα ποδαράκια κάποια στιγμή που διέσχιζε τρέχοντας το δρόμο για ν' αποφύγει δυο άμαξες. Η μία παντόφλα χάθηκε, την άλλη την άρπαξε ένα παιδί που ήθελε να την κάνει κούνια για την κούκλα του....» Το μικρό κορίτσι με τα σπίρτα - Η αρχή του παραμυθιού από τον Χανς Κρίστιαν Άντερσεν

Οι ρίζες (Οι ιστορίες του Σοφού)

 

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα


Κάθε χρόνο τη παραμονή, λίγο πριν την έναρξη της νέας χρονιάς, οι νέοι του χωριού πήγαιναν στον Σοφό.

Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο και το έθιμο του Χριστόξυλου

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα




Σήμερα, Σάββατο 21/12/2024 στις 11:20 το πρωί ξεκίνησε ο χειμώνας στο βόρειο ημισφαίριο, με το χειμερινό ηλιοστάσιο – τη μεγαλύτερη βραδιά του έτους. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει το καλοκαίρι, με τη διάρκεια της μέρας στο αποκορύφωμά της.