Τα «Δάκρυα του Αγίου Λαυρεντίου»: η ονομασία των Καθολικών για τις Περσείδες

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα



Στις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες, τα ουράνια φαινόμενα είχαν ιδιαίτερη σημασία για τους ανθρώπους και τις θρησκείες τους και επηρέαζαν τη ζωή και τις συνήθειες τους. Οι μάγοι και οι ιερείς των παγανιστικών κοινωνιών εξέταζαν το νυχτερινό Ουρανό για να λάβουν θεία έμπνευση ή μηνύματα από τους Θεούς και ανάλογα να συμβουλέψουν τους οικείους τους.

Οι εκλείψεις των Ουράνιων σωμάτων, οι φάσεις της Σελήνης και οι βροχές των Αστεριών αποτελούσαν ιδιαίτερες στιγμές και μηνύματα για τους λαούς της προ-χριστιανικής Ευρώπης, τους παγανιστές, δηλαδή τους ανθρώπους της υπαίθρου (καθώς το λατινικό pagan σημαίνει αγρότης, άνθρωπος που ασχολείται με αγροτικές εργασίες). Πολλές φορές, κατά τη διάρκεια αυτών των φαινομένων διοργάνωναν διάφορες γιορτές ή θυσίες για να εξευμενίσουν τους Θεούς, καθώς θεωρούσαν ότι είχαν θυμώσει. 

Η πτώση των Περσείδων, η οποία λαμβάνει κάθε χρόνο χώρα γύρω στις 10 με 13 Αυγούστου, είναι από αυτά τα φαινόμενα. Η βροχή διαττόντων (μετέωρα ή πεφταστέρια όπως είναι κοινώς γνωστά στην παράδοση) σύμφωνα με τη λαϊκή δεισιδαιμονία, έδινε τη δυνατότητα στους ανθρώπους που θα τα έβλεπαν να κάνουν μια ευχή, η οποία θα γινόταν πραγματικότητα.

Όμως, η Καθολική Εκκλησία δεν μπορούσε να επιτρέψει τη διάδοση αυτής της θεωρίας καθώς ερχόταν σε αντίθεση με τη χριστιανική πίστη, γι΄αυτό κατά την πάγια τακτική της θέλησε να αλλοιώσει την παγανιστική αυτή πεποίθηση, λέγοντας πως τα αστέρια που έπεφταν δεν ήταν τίποτε άλλο από τα  «Δάκρυα του Αγίου Λαυρεντίου», ενός από τους επτά διακόνους της αρχαίας Ρώμης υπό τον Πάπα Σίξτο Β΄, που μαρτύρησαν κατά τη διάρκεια των διωγμών από τον αυτοκράτορα Βαλεριανό το 258.

Ο θρύλος λέει πως το 257, ο Άγιος Λαυρέντιος ακολούθησε τον Ξύστο στην Ρώμη όπου ο τελευταίος ανακηρύχθηκε επίσκοπος (πάπας) με το λατινικό όνομα Sixtius II. Τον Αύγουστο του 258, όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Βαλεριανός άρχισε διωγμούς κατά των χριστιανών, ο πάπας Ξύστος εμπιστεύθηκε τα τιμαλφή της εκκλησίας, μεταξύ των οποίων και το δισκοπότηρο που χρησιμοποίησε του Ιησούς κατά το Μυστικό Δείπνο, στον Άγιο Λαυρέντιο, ο οποίος ήταν ο αρχιδιάκονός του. 

Στις 6 Αυγούστου, Ρωμαίοι στρατιώτες ανακάλυψαν τον Ξύξτο σε μία κατακόμβη και την επομένη τον αποκεφάλισαν. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες απαίτησαν κατόπιν από τον Άγιο Λαυρέντιο να τους παραδώσει τους θησαυρούς της Εκκλησίας. Ο Άγιος Λαυρέντιος ζήτησε τρεις ημέρες για να συγκεντρώσει τους θησαυρούς, αλλά αντί να κάνει αυτό, μοίρασε τους θησαυρούς σε φτωχούς, αρρώστους και ορφανά. Την τρίτη ημέρα παρουσιάσθηκε, μαζί με ορισμένους φτωχούς και αδύνατους της Ρώμης, στους διώκτες του λέγοντας ότι οι θησαυροί της Εκκλησίας ήταν «αποταμιευμένοι» στην συνοδεία του. Εξαγριωμένοι τότε οι Ρωμαίοι διώκτες των χριστιανών υπέβαλαν τον Άγιο Λαυρέντιο σε μαρτυρικό θάνατο ψήνοντάς τον ζωντανό επάνω σε σιδερένια σχάρα. Ο θρύλος λέει ακόμα πως, πριν συλληφθεί, ο Άγιος Λαυρέντιος πρόλαβε να φυγαδεύσει το ιερό δισκοπότηρο.

Το μαρτύριο του Αγίου Λαυρεντίου (1548–1549). Ελαιογραφία, 500 x 280 εκ. Εκκλησία των Ιησουιτών, Βενετία.


Την 10η Αυγούστου υποβλήθηκε σε βασανιστήρια και μαρτύρησε. Έκτοτε η Καθολική Εκκλησία αποφάσισε να τιμήσει τη μνήμη του την ημέρα του θανάτου του, μετατρέποντας τα παγανιστικά φεστιβάλ προς τιμή της Περσειδών σε εορτασμούς για τη μνήμη του Αγίου Λαυρεντίου. Έκτοτε κάθε χρόνο από τις 9 έως τις 15 Αυγούστου λαμβάνει χώρα το φεστιβάλ του Αγίου Λαυρεντίου (Fiestas de San Lorenzo) στην πόλη της Ουέσκας στην Ισπανία με ποικίλες εκδηλώσεις στα πλαίσια της εορτής του Αγίου.

Σημείωση: Για τη φετινή χρονιά, το φαινόμενο της πτώσης των Περσείδων άρχισε από τις 17 Ιουλίου 2023 και θα διαρκέσει μέχρι και τις 24 Αυγούστου 2023, με καλύτερη ημέρα παρακολούθησης το Σαββάτο 12 Αυγούστου 2023, όπου και θα παρατηρηθεί η μεγαλύτερη πυκνότητα πτώσης διαττόντων.