O Εμπενίζερ και τα σκοτεινά Χριστούγεννα

Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Δημοσιογράφος
Συγγραφέας του βιβλίου "Ο βιασμός της Κοκκινοσκουφίτσας"


Χθες, ανήμερα Χριστούγεννα, ακολουθώντας μια δική μου προσωπική παράδοση, η οποία χάνεται πίσω στο χρόνο ξεκινώντας από την εφηβική μου ηλικία, παρακολούθησα το γνωστό χριστουγεννιάτικο δράμα του Εμπενίζερ Σκρουτζ. Πρόκειται για τη γνωστή ιστορία του Ντίκενς, όπου ο γερός και παράξενος τοκογλύφος Σκρουτζ μεταμορφώνεται στον καλύτερο άνθρωπο του κόσμου, όταν την παραμονή των Χριστουγέννων τον επισκέπτονται τρία φαντάσματα.

Κάθε χρόνο βλέπω την συγκεκριμένη ιστορία, η οποία με την πάροδο του χρόνου έχει γίνει τόσο διάσημη ώστε να έχει γυριστεί σε πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές παραλλαγές.
Χθες, είδα τη φετινή εκδοχή, όπως επέλεξαν να την παρουσιάσουν για λογαριασμό του BBC η ομάδα παραγωγής των Peaky Blinders. Το σενάριο της σειράς έγινε διασκευή από τον Steven Knight ενώ στην ομάδα παραγωγής συμμετείχαν ο Tom Hardy και ο Ridley Scott.

H μεταφορά, αν και βασίζεται στη γνωστή ιστορία του Ντίκενς, είναι άκρως σκοτεινή και θυμίζει περισσότερο σαιξπηρικό δράμα, παρά ντικενσιανή νουβέλα. Φυσικά σε πρώτο πλάνο εμφανίζεται το καταθλιπτικό και άκρως παγωμένο βικτωριανό Λονδίνο, ενώ ο Σκρουτζ, τον οποίον ενσαρκώνει εξαιρετικά ο Guy Pearce, διοικεί μια μεγάλη επιχείρηση επενδύσεων (σε αντίθεση με την αρχική νουβέλα όπου είναι τοκογλύφος).

Η ιστορία εκτυλίσσεται παραμονή Χριστουγέννων του 1843 ακολουθώντας την γνωστή αλληλουχία των γεγονότων της χιλιοδιαβασμένης νουβέλας του Ντίκενς, μόνο που υπάρχουν δομικές και καίριες αλλαγές. Ο Steven Knight στο σενάριο προσαρμόζει πολλά παγανιστικά στοιχεία των Χριστουγέννων της προ-χριστιανικής Ευρώπης, τα οποία μόνο οι γνώστες μπορούν να αναγνωρίσουν.

Δίνεται βάση στις γυναικείες φιγούρες της σειράς, την αδερφή του Σκρουτζ και την σύζυγο του υπαλλήλου του Σκρουτζ, του Μπομπ Κράτσιτ, η οποία μάλιστα, αν και φαινομενικά ανήμπορη, παρουσιάζεται να κατέχει κάτι από την αρχέγονη δύναμη της θηλυκού. ειδικά όταν μοιάζει να ενεργοποιεί/καλεί τα πνεύματα (παραπέμποντας τους θεατές στις γυναικείες φιγούρες της προ-χριστιανικής Ευρώπης και στην παράδοση του Wild Hunt, όπου πνεύματα κατέβαιναν από τον Ουρανό).


Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ, όπως τον έχει παρουσιάσει ο Guy Pearce, είναι ίσως η τελειότερη απεικόνιση του παράξενου και στρυφνού ανθρώπου που πιστεύει μόνο στο χρήμα. O ίδιος θεωρεί ότι ο άνθρωπος είναι ένα θηρίο γι΄αυτό και χλευάζει όποια προσπάθεια καλοσύνης, θεωρώντας την ως απάτη.

"Bah! Humbug!" Χαρακτηριστική η φράση που χρησιμοποιεί για τα Χριστούγεννα την οποία συναντάμε και στο αρχικό κείμενο του Ντίκενς. ( Η συγκεκριμένη φράση μεταφορικά σημαίνει απάτη- κυριολεκτικά τρίχες, αηδίες).


Απέναντι από τον Guy Pearce (Σκρουτζ) έχουμε έναν άλλον εξαιρετικό ηθοποιό, τον Andy Serkis, γνωστό από τον ρόλο του ως Γκόλουμ στην τριλογία του Τόλκιν (Άρχοντας των Δαχτυλιδιών). Ο Andy Serkis ενσαρκώνει το Φάντασμα των Χριστουγέννων του Παρελθόντος και μοιάζει να έχει βγει από τις εικόνες του παγανιστικού παρελθόντος ως άλλος Father Frost ή Odin.

Από τη μια ο ανήθικος εκ πεποιθήσεως Σκρουτζ και από την άλλη η κρόνια ενσάρκωση στο Φάντασμα του Παρελθόντος, δημιουργούν ένα μοναδικό δίπολο, πάνω στο οποίο βασίζεται το μεγαλύτερο μέρος της σειράς.

Εκπληκτική στο ρόλο της και η Charlotte Riley ως η αδερφή του Σκρουτζ, η οποία αναλαμβάνει τον ρόλο του Φαντάσματος των Φετινών Χριστουγέννων σε αντίθεση με τη νουβέλα του Ντίκενς όπου το ρόλο κρατούσε άνδρας (μάλιστα στην εικονογράφηση της νουβέλας του Ντίκενς το συγκεκριμένο φάντασμα μοιάζει με την φιγούρα του Άγιου Βασίλη). Τα φαντάσματα ολοκληρώνει ο Jason Flemyng ο οποίος είναι άκρως τρομακτικός ως το Φάντασμα του Άγνωστου Μέλλοντος.

Στα συν της σειράς, κατά την προσωπική μου άποψη, είναι η μετάλλαξη/αλλαγή του Εμπενίζερ Σκρουτζ, η οποία από τον σεναριογράφο δεν δίνεται ως η μαγική λύτρωση που επέρχεται ως αποτέλεσμα της ελπίδας που γεννούν τα Χριστούγεννα, αλλά είναι μια επίπονη και ψυχοφθόρα διαδικασία η οποία επέρχεται ως κάθαρση και όχι ως το τελικό αποτέλεσμα.


Σε ένα σκηνικό βίας, ανομίας, κέρδους, σεξουαλικής ανηθικότητας και κερδοσκοπίας ο Σκρουτζ δεν λυτρώνεται από ό,τι κάνει, απλά κατανοεί πώς ό,τι έπραξε ήταν όλα τα παραπάνω και πρέπει να αγωνιστεί αν επιθυμεί να διατηρήσει την ακεραιότητα και την καθαρότητα που ένιωσε μετά την επίσκεψη των τριών Φαντασμάτων.


Εξάλλου όπως λέει και η κυρία Κράτσις: "Πνεύματα, έχετε δουλειά ακόμη". Η συγκεκριμένη χρονική στιγμή ήταν μόνο η αρχή.
Το συγκλονιστικό της σειράς ήταν πως όσα διαδραματίζονται στο Λονδίνο του 1843 όπως παρουσιάστηκαν μέσα από την διασκευή του Steven Knight θα μπορούσαν να διαδραματίζονται με την ίδια ευκολία στο Λονδίνο του 2019. Και αυτό ακριβώς είναι το ράπισμα που νιώθεις όταν ολοκληρώνεται η σειρά.