Από τον Σκρουτζ του Ντίκενς, στον Χάρι Πότερ της Ρόουλινγκ

“Μέσα στο κάστρο, η ατμόσφαιρα έσφυζε από τη χαρούμενη αναμονή των Χριστουγέννων. Ο κύριος Φλίτγουικ, ο καθηγητής των μαγικών ξορκιών, είχε διακοσμήσει την τάξη του με λαμπερά φωτάκια που μεταμορφώνονταν σε αληθινές, φτερωτές νεράιδες. Οι μαθητές κουβέντιαζαν χαρούμενοι τα σχέδιά τους για τις διακοπές. Ο Ρον και η Ερμιόνη είχαν αποφασίσει να μείνουν στο Χόγκουαρτς στη διάρκεια των διακοπών. Μόλο που ο Ρον ισχυριζόταν ότι το έκανε γιατί δεν άντεχε με τίποτα επί δύο εβδομάδες τον Πέρσι και η Ερμιόνη ότι έπρεπε να μελετήσει στη βιβλιοθήκη, ο Χάρι δεν ξεγελιόταν. Είχαν αποφασίσει να μείνουν για να του κρατήσουν συντροφιά…”

(Ο Χάρι Πότερ και ο Αιχμάλωτος του Αζκαμπάν, της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ)


Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
Συγγραφέας του βιβλίου «Ο Βιασμός της Κοκκινοσκουφίτσας»


Η εορταστική περίοδος έχει ξεκινήσει. Οι βιτρίνες των καταστημάτων έχουν γεμίσει στολίδια. Τα λαμπιόνια φωτίζουν τη νύχτα. Οι ερωτευμένοι ανταλλάσσουν όρκους αιώνιας αγάπης κάτω από τον ιξό (το γνωστό μας γκι) και το ου (ή, αλλιώς, αρκουδοπούρναρο), τα οποία στολίζουν τις εισόδους των σπιτιών. Όλοι είναι χαρούμενοι γιατί τα Χριστούγεννα, η μεγαλύτερη και η ωραιότερη γιορτή της ανθρωπότητας, πλησιάζουν.

Όμως, ένα σπίτι στο Λονδίνο παραμένει κρύο και σκοτεινό. Μόνο ένα μικρό φως τρεμοφέγγει από το παράθυρο του δεύτερου ορόφου. Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ είναι μέρες εκνευρισμένος. Άλλοτε του φταίνε οι χριστουγεννιάτικες διαφημίσεις στην τηλεόραση, άλλοτε πάλι δεν αντέχει να ακούει τις χαρούμενες ανακοινώσεις στο ραδιόφωνο. Σήμερα κόντεψε να σπάσει το tablet, γιατί διάβασε για τις χριστουγεννιάτικες προετοιμασίες στη Σχολή Χόγκουαρτς. “Δεν τους φτάνουν τα ξόρκια”, μονολόγησε, “θέλουν να οικειοποιηθούν και τα Χριστούγεννα”. Από τη στιγμή που το Yule (περίοδος που θεωρείται “πρόγονος” της σύγχρονης περιόδου των Χριστουγέννων) μετονομάστηκε σε Christmastide, δηλαδή “Χριστουγεννιάτικη εορταστική περίοδος”, οι δουλειές για το γραφείο Χριστουγέννων του Σκρουτζ, ένα γραφείο που είχε ιδρυθεί το 1843, δεν πήγαιναν καθόλου καλά.

Πριν πέσει για ύπνο, ο Σκρουτζ τρώει μόνος του και διαβάζει το τραπεζικό του βιβλιάριο, αυτό με τις καταθέσεις. Ελέγχει, επίσης, τα βιβλία εσόδων-εξόδων. Τα έσοδα, από το 1997 και έπειτα, είχαν μειωθεί τραγικά. Ήταν η χρονιά που εκδόθηκε στα Αγγλικά το πρώτο βιβλίο του Χάρι Πότερ. “Ο Χάρι Πότερ έχει περισσότερα κέρδη τα τελευταία χρόνια. Κάτι πρέπει να γίνει μ’ αυτόν τον νεαρό μάγο… Ίσως να πρέπει να του στείλω το φάντασμα των μελλοντικών Χριστουγέννων να τον τρομοκρατήσει”, σκέφτεται απογοητευμένος.

Στο μεταξύ, στο Χόγκουαρτς, στο βρετανικό σχολείο για Μαγείες και Ξόρκια, όλοι εργάζονταν πυρετωδώς. Η αλήθεια είναι πως, από τις 31 Οκτωβρίου, ανήμερα του Halloween, δεν έχουν σταματήσει να προετοιμάζονται για τα Χριστούγεννα. Οι πορτοκαλί κολοκύθες που θύμιζαν το τρομακτικό πρόσωπο του Τζακ Ο’ Λάντερν, οι νυχτερίδες και οι αράχνες αντικαταστάθηκαν με πανύψηλα έλατα, γεμάτα στολίδια, και χιλιάδες κεριά γέμισαν τη μεγάλη τραπεζαρία, εκεί που παραδοσιακά, κάθε χρόνο, τα Χριστούγεννα γίνεται το εορταστικό δείπνο.

“Ο Φρεντ, ο Τζορτζ, ο Χάρι και ο Ρον ήταν οι μόνοι που ήξεραν ότι ο άγγελος στην κορυφή του δέντρου ήταν στην πραγματικότητα ένας από τους αγριοκαλικάντζαρους του κήπου, που δάγκωσε τον Φρεντ στον αστράγαλο, καθώς έβαζε καρότα για το χριστουγεννιάτικο γεύμα. Μαρμαρωμένος από το αποχαυνωτικό ξόρκι, βαμμένος με χρυσαφί χρώμα και ντυμένος με μια μικροσκοπική φούστα μπαλαρίνας και με ένα ζευγάρι μικρούλικα φτερά κολλημένα στην πλάτη του, ήταν ο πιο άσχημος άγγελος που είχε δει ποτέ του ο Χάρι, με μεγάλο μικρό κεφάλι σαν πατάτα και τριχωτά πόδια.” (Ο Χάρι Πότερ και ο Ημίαιμος Πρίγκηψ)

Τα τελευταία χρόνια, οι προετοιμασίες είχαν ιδιαίτερη σημασία, καθώς μέσω της πλατφόρμας 9¾ αναμένονται επισκέψεις από όλο τον κόσμο. Γι’ αυτό ο διευθυντής της σχολής, Άλμπους Ντάμπλντορ, επιβλέπει τον στολισμό προσωπικά. Τον ενδιαφέρει να γίνουν όλα στην εντέλεια για μια ακόμη χρονιά και, παράλληλα, έχει τον νου του στους δίδυμους Φρεντ και Τζορτζ Oυέσλι, που έβαλαν στοίχημα ότι με τα ξόρκια τους θα ξυπνήσουν τον κοιμισμένο δράκο* για να χαλάσει τις προετοιμασίες.

Κάπως έτσι εξελίσσεται η κατάσταση στον φανταστικό κόσμο της λογοτεχνίας και του σύγχρονου μάρκετινγκ, όπου οι ήρωες του Τσαρλς Ντίκενς συναγωνίζονται αυτούς της Τζόαν Ρόουλινγκ στη χριστουγεννιάτικη αρένα. Ο Εμπενίζερ Σκρουτζ, η κυρίαρχη φιγούρα των βικτοριανών Χριστουγέννων, που είχε κατακτήσει το Ηοllywood και δεν απειλήθηκε τόσα χρόνια από τα καταστροφικά “Γκρέμλινς”, τον γλυκό και πανέξυπνο Κέβιν Μακ Κάλιστερ του “Μόνος στο σπίτι” και τον μνησίκακο καλικάτζαρο “Γκριντς”, τον γνωστό σε όλους “Κατεργάρη των Χριστουγέννων”, έχει πλέον έναν ισχυρό αντίπαλο: Το νεαρό μάγο Χάρι Πότερ και τους φανατικούς οπαδούς του.


“Τα Χριστούγεννα πλησίαζαν. Κάποιο πρωί, στα μέσα Δεκεμβρίου, το Χόγκουαρτς ξύπνησε σκεπασμένο από δυο μέτρα χιόνι. Η Λίμνη πάγωσε ολόκληρη και οι δίδυμοι Ουέσλι τιμωρήθηκαν, γιατί είχαν κάνει μάγια σε μερικές μπάλες χιονιού, έτσι ώστε να ακολουθούν τον καθηγητή Κουίρελ και να κάνουν γκελ επάνω στο τουρμπάνι του…” (Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος)


Στον μαγικό κόσμο του Χάρι Πότερ, της Ερμιόνης και του Ρον, τα Χριστούγεννα έχουν ιδιαίτερη σημασία και εορτάζονται πάντοτε με επισημότητα. Από το πρώτο κιόλας βιβλίο της σειράς, ο Χάρι λαμβάνει ένα μυστηριώδες χριστουγεννιάτικο δώρο, έναν μανδύα που κάνει αόρατο όποιον τον φοράει, ο οποίος κάποτε ανήκε στον πατέρα του, ενώ ο Χάγκριντ του κάνει δώρο μια ξύλινη φλογέρα. Στο δεύτερο βιβλίο, την περίοδο των Χριστουγέννων, ο Χάρι και ο Ρον που μένουν στο Χόγκουαρτς χρησιμοποιούν το Πολυχυμικό Φίλτρο και μεταμορφώνονται στους δυο κολλητούς φίλους του Μαλφόι, τον Κράμπε και τον Γκόιλ, για να καταφέρουν τελικά να ανακαλύψουν πληροφορίες για την Κάμαρα με τα Μυστικά.
Στο βιβλίο Ο Χάρι Πότερ και το Κύπελλο της Φωτιάς, οι νεαροί μαθητές γιορτάζουν τα Χριστούγεννα με έναν επίσημο χορό στη μεγάλη αίθουσα, το Yule Ball, τον οποίο ακόμη και η αυστηρή καθηγήτρια και υποδιευθύντρια της Σχολής Μινέρβα Μακ Γκόναγκαλ θεωρεί ως μια κατάλληλη ευκαιρία για να αφήσει κάτω τα μαλλιά της.





“Το Χόγκσμιντ ήταν σαν χριστουγεννιάτικη κάρτα. Τα χωριάτικα σπιτάκια με τις αχυρένιες στέγες, καθώς και τα καταστήματα, ήταν σκεπασμένα από ένα παχύ στρώμα κάτασπρου χιονιού. Στις πόρτες ήταν κρεμασμένα στεφάνια από γκι και ου, ενώ ένα σωρό μαγικά λαμπιόνια στόλιζαν τα δέντρα.”
(Ο Χάρι Πότερ και ο Αιχμάλωτος του Αζκαμπάν)


Ακόμη και στα τελευταία, πιο σκοτεινά βιβλία της σειράς, τα Χριστούγεννα διαθέτουν τη δική τους μαγεία, δημιουργώντας ένα κλίμα βικτοριανής εποχής στον σύγχρονο και απαιτητικό κόσμο. Από το καινούργιο σκουπόξυλο που έλαβε δώρο ο Χάρι από τον νονό του, Σείριο Μπλακ, μέχρι το φιλί στην Τσο Τσανγκ και τα σκοτεινά Χριστούγεννα στους Κλήρους του Θανάτου, η μαγεία, συνδυασμένη με την ελπίδα αλλά και τον φόβο, δημιουργούν ένα εκρηκτικό χριστουγεννιάτικο κοκτέιλ που ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη περισσότερο από τη στιγμή της εμφάνισης του Φαντάσματος των Μελλοντικών Χριστουγέννων στον τρομοκρατημένο Εμπενίζερ.







“Κατασκευάζοντας” τη χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα


Από τις 24 Δεκεμβρίου του 1939, όταν το αμερικανικό ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο CBS μετέδωσε για πρώτη φορά τα Χριστουγεννιάτικα Κάλαντα του Κάρολου Ντίκενς, οι μάνατζερ, οι επικοινωνιολόγοι, οι διαφημιστές και οι παραγωγοί ψάχνουν διαρκώς να βρουν τρόπους, ώστε να ενισχυθεί το χριστουγεννιάτικο συναίσθημα, το οποίο θα οδηγήσει και σε περισσότερες αγορές την εορταστική περίοδο. Η ιστορία του τσιγκούνη Σκρουτζ, που δεν νοιάζεται για κανέναν, και η μαγική σχεδόν μεταμόρφωσή του αποτελούσε για χρόνια το μοτίβο πάνω στο οποίο στηρίχτηκαν παραγωγές, τηλεοπτικές και θεατρικές, διακοσμήσεις πολυκαταστημάτων, χριστουγεννιάτικες κάρτες και διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις.

Η ραδιοφωνική εκπομπή Campbell Playhouse, την παραμονή Χριστουγέννων του 1939, με αφηγητή τον Όρσον Γουέλς και στον εμβληματικό ρόλο του μεταμελημένου πρώην τσιγκούνη Εμπενίζερ Σκρουτζ, τον ηθοποιό Λάιονελ Μπάριμορ, ήταν μόνο η αρχή. Τότε ξεκίνησε μια μακροχρόνια ετήσια παράδοση στην Αμερική και τη Βρετανία, όπου αρχικά μεταδιδόταν ραδιοφωνικά και έπειτα τηλεοπτικά η διασημότερη χριστουγεννιάτικη ιστορία. Μέχρι, φυσικά, να κάνει την εμφάνισή του ο Χάρι Πότερ.


Τότε, τα Universal Studios στο Λος Άντζελες και τα στούντιο της Warner Bros στο Γουότφορντ της Αγγλίας αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν τις ιστορίες του Χάρι Πότερ για να δημιουργήσουν τα κατάλληλα θεματικά πάρκα για τις ιστορίες της Ρόουλινγκ, τα οποία μετατρέπονται σε μαγικά χριστουγεννιάτικα σκηνικά από τα τέλη Οκτωβρίου και έπειτα.

Ήδη, στην κατάλληλα διαμορφωμένη και στολισμένη για τα Χριστούγεννα σελίδα της Warner Bros, με τίτλο “Τhe Making of Harry Potter”, έχουν ανακοινωθεί, εκτός από τις ξεναγήσεις στο θεματικό πάρκο του Χάρι Πότερ, οι χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις: Την Τετάρτη, 6 Δεκεμβρίου, το πάρκο διοργανώνει ένα μεγάλο χριστουγεννιάτικο πάρτι στα πρότυπα του Υule Ball για τους φίλους της σειράς ενώ, από τις 11 μέχρι και τις 13 Δεκεμβρίου, τρία χριστουγεννιάτικα δείπνα θα λάβουν χώρα στη μεγάλη τραπεζαρία της Σχολής Χόγκουαρτς (δηλαδή στα σκηνικά όπου γυρίστηκαν όλες οι ταινίες), τα εισιτήρια των οποίων έχουν ήδη εξαντληθεί (η προπώληση είχε ξεκινήσει από τις 24 Οκτωβρίου, δυο ακριβώς μήνες πριν τα Χριστούγεννα). Το ποσό για τη συμμετοχή στο δείπνο ανέρχεται στις 240 στερλίνες το άτομο, δηλαδή περίπου 300 ευρώ.







Μπορεί η Χριστουγεννιάτικη Ιστορία του Ντίκενς να ήταν αυτή που αναζωπύρωσε τον εορτασμό των Χριστουγέννων στην Αγγλία και να έθεσε τις βάσεις για την καθιέρωση της μορφής των Χριστουγέννων στον αγγλοσαξονικό κόσμο, αλλά ο Χάρι Πότερ και η παρέα του είναι εκείνοι που πήραν τη σκυτάλη τα τελευταία χρόνια στα θεματικά πάρκα και τις βιτρίνες της Δύσης. Ο Ντίκενς, γράφοντας για στολισμένους δρόμους και χριστουγεννιάτικα δέντρα, για γκι και δεντρολίβανα, βοήθησε στην καθιέρωση του εορταστικού κλίματος, αλλά ο Χάρι Πότερ είναι εκείνος πλέον που εμπνέει τις νεότερες γενιές.

Τα περασμένα Χριστούγεννα, μάλιστα, η Κάθριν Μπάρνετ, από το Σίχαμ της Αγγλίας, στόλισε ένα χριστουγεννιάτικο δένδρο με αντικείμενα από τη σειρά του Χάρι Πότερ. Οι φωτογραφίες που ανέβασε στο διαδίκτυο έγιναν viral και αρκετοί θα είναι οι φίλοι της σειράς που θα επιχειρήσουν να τη μιμηθούν τα φετινά Χριστούγεννα, την ώρα που ο Εμπενίζερ στο παγωμένο σπίτι του θα υποδέχεται τα φαντάσματα…


* Το σύνθημα του Χόγκουαρτς είναι το λατινικό ρητό “Draco Dormiens Nunquam Titillandus”, που σημαίνει “Ποτέ μην ξυπνάς έναν κοιμισμένο δράκο”.

 


---------------------------------------------

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο τεύχος Δεκεμβρίου (2017) του περιοδικού Plan Be που κυκλοφορεί κάθε μήνα με την εφημερίδα Ελεύθερος Τύπος! 

-----------------------------------------------------

Ιδιοκτησία πνευματικών δικαιωμάτων του Seanchai- Bards- Mythoplastis - © 2017.