Ο Σρεκ και τα τέρατα των παραμυθιών

Συχνά πυκνά στην τηλεόραση προβάλλεται η αμερικανική κωμωδία κινουμένων σχεδίων Shrek, η οποία μας παρουσιάζει την ζωή ενός άσχημου και μοναχικού τέρατος (Ogre).


Το τέρας, στα αγγλικά Ogre το αρσενικό, Οgress το θηλυκό, στην λαϊκή παράδοση των ιστοριών και των παραμυθιών μεταφράζεται ως ο γίγαντας που τρώει ανθρώπινο κρέας (ένα είδος κανίβαλου). Οι Ogres παρουσιάζονται συχνά στη μυθολογία, τη λαογραφία και τη φαντασία σε ιστορίες όλων των λαών. Είναι μεγάλοι, αποκρουστικοί και τους αρέσει να τρώνε βρέφη και μικρά παιδιά.

Στη μυθολογία, οι ogres απεικονίζονται συχνά ως απάνθρωπα μεγάλοι, ψηλοί με δυσανάλογα μεγάλο κεφάλι, άφθονα μαλλιά, ασυνήθιστα χρωματισμένο δέρμα, αδηφάγο όρεξη και δυνατό σώμα. Χαρακτηριστικές εμφανίσεις των Ogres συναντάμε στα παραμύθια: «Ο Τζακ και η Φασολιά»,«Ο Παπουτσωμένος Γάτος» και «Ο Τοσοδούλης».

Puss in Boots before the ogre (illustrated by Walter Crane).

Άλλοι χαρακτήρες και τέρατα που περιγράφονται ως Ogre είναι ο σύζυγος στο παραμύθι του Bluebeard (πρόκειται για μια από τις εκδοχές του παραμυθιού «Η Ωραία και το Τέρας» - περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε στην σελίδα 110 και στο κεφάλαιο «Το πρότυπο του αποκρουστικού συζύγου» του βιβλίου μου), ο γίγαντας Humbaba από το «Έπος του Γκιλγκαμές», το τέρας Grendel από το αγγλο- σαξονικό ποίημα Beowulf και ο Κύκλωπας Πολύφημος από την Οδύσσεια του Ομήρου.

Ο Ιταλός Ζιαν Μπατίστα Μπαζίλ (διαβάστε περισσότερα για το έργο του στο «Παράρτημα» σελίδα 253 του βιβλίου μου «Ο Βιασμός της Κοκκινοσκουφίτσας») χρησιμοποίησε τη ναπολιτάνικη λέξη uerco, ή στα ιταλικά orco σε μερικές από τις ιστορίες του, η οποία έχει ακόμη μεγαλύτερη λεκτική συγγένεια με την λατινική οrcus και το παλαιό αγγλικό orcnēas που συναντάμε στο ποίημα Beowulf . Από τα παραπάνω εμπνεύστηκε και ο Τόλκιν ώστε να πλάσει συγγραφικά τα Orcs.

Ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά του λεξικού της Γαλλικής Ακαδημίας, η οποία αναφέρει εναλλακτικά ότι το Ogre προέρχεται από τη λέξη Hongrois, που Ούγγροι, καθώς στις δυτικές κουλτούρες οι Ούγγροι αναφέρονται ως τερατογενέσεις.

Τελειώνοντας αυτή την σύντομη αναφορά μας, να πούμε ότι η πρώτη περίπτωση θηλυκού οgre, δηαλαδή ogress αναφέρεται σε μια από τις αρχικές εκδοχές του παραμυθιού «Η Ωραία Κοιμωμένη».  Περισσότερες λεπτομέρειες για το θέμα στις σελίδες 93- 103 του βιβλίου μου «Ο βιασμός της Κοκκινοσκουφίτσας».

Στην εικόνα απεικόνιση του Γκυστάβ Ντορέ «Ο Παπουτσωμένος Γάτος» συναντά τον Κόμη (οgre). Λεπτομέρεια της απεικόνισης: Στο τραπέζι του τέρατος βλέπουμε σερβιρισμένα μωρά για το δείπνο. 


Γιώτα Χουλιάρα
Συγγραφέας του βιβλίου «Ο βιασμός της Κοκκινοσκουφίτσας».