Γράφει η Γιώτα Χουλιάρα
«Μια μάνα καταριόταν μια φορά το παιδί της. Ήτανε ημέρα Τρίτη. Την άκουσε μια κακή γειτόνισσα και της είπε:
- Αν θέλεις να καταραστείς το παιδί σου, εγώ να σου πω πότε θα πιάσει η κατάρα.
Και ύστερα από λίγη ώρα της εφώναξε:
- Γειτόνισσα, τώρα να το καταραστείς και πιάνει.
- Μπα, που να χυθούν τα μάτια σου καλύτερα, όχι ’γώ θα καταραστώ το παιδί μου! είπε η μάνα. Και η κακή γειτόνισσα αμέσως εστραβώθηκε»...
Η συγκεκριμένη ιστορία αναφέρεται από τον σπουδαίο δάσκαλο και θεμελιωτή της ελληνικής λαογραφίας Νικόλαο Πολίτη ως μαρτυρία για την δυσμενή φύση της ημέρας Τρίτης. Μια δοξασία η οποία ενισχύεται όταν το ημερολόγιο δείξει Τρίτη και 13 όπως τη σημερινή ημέρα.
Η Τρίτη είναι η τρίτη κατά σειρά ημέρα της εβδομάδας. Ο ελληνικός λαός τη θεωρεί καταραμένη και γρουσούζικη, γιατί ημέρα Τρίτη έπεσε η Κωνσταντινούπολη (Άλωση της Πόλης) στα χέρια των Τούρκων.
Η πρόληψη για το απαίσιο της ημέρας αυτής, κατά τον Πολίτη, είναι παλαιότερη, γιατί έχουμε σύγχρονες (σχεδόν) με την Άλωση μαρτυρίες, που επικαλούνται, αντίστροφα, την κακή επίδραση της Τρίτης επάνω στο θλιβερό γεγονός. Ας μη λησμονούμε επίσης ότι Τρίτη 13 Απριλίου του 1204 έλαβε χώρα και η Άλωση της Πόλης από τους Λατίνους της Δ' Σταυροφορίας που ξεκίνησε το 1201 με πρωτοβουλία του Πάπα Ιννοκέντιου Γ', με σκοπό την κατάληψη των Αγίων Τόπων από τους μουσουλμάνους, αλλά τελικά κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη και σε φρικαλεότητες εντός της Αγίας Σοφίας (και όχι μόνο).
Έκτοτε στη συνείδηση του κόσμου η Τρίτη έμεινε γνωστή ως αποφράδα ημέρα, δηλαδή
καταραμένη, δυσοίωνη ή γρουσούζικη μέρα, την οποία δεν θα ήθελε κανείς ούτε να την αναφέρει, επειδή θύμιζε τα θρλιβερά αυτά γεγονότα.
Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν δυσοίωνες τις ημέρες των Ανθεστηρίων, γιατί τότε πίστευαν ότι περιφέρονταν κοντά τους οι ψυχές των νεκρών. Ο Ησίοδος στα «Έργα και Ημέραι» προτρέπει τους γεωργούς να μην αρχίζουν τη σπορά στις δεκατρείς του μήνα (στίχ. 780). Οι Ρωμαίοι ονόμαζαν τις ημέρες αυτές nefasti dies, ενώ και άλλοι λαοί τους έδιναν ιδιαίτερα ονόματα, για να τις ξεχωρίζουν από τις υπόλοιπες ημέρες.
Ανάλογες δοξασίες συναντάμε και στον ισπανόφωνο πληθυσμό όπου μια παροιμία λέει «En martes, ni te cases ni te embarques» (Την Τρίτη, μη παντρεύεσαι και μη ξεκινάς ταξίδι). Και για τους Έλληνες και για τους Ισπανούς αν η 13η ημέρα του μήνα συμπέσει με την Τρίτη θεωρείται πολύ άτυχη για τους προληπτικούς, αν και σε άλλες χώρες άτυχη ημέρα θεωρείται η Παρασκευή όταν συμπέσει με την 13η ημέρα του μήνα.Στα Γαλλικά και τα Ιταλικά η Τρίτη ονομάζεται Mardi - Martedi, συνδέοντας την ημέρα με τον Πλανήτη Άρη. Αυτή η σύνδεση δίνει στην Τρίτη την ιδέα του αγώνα, της μάχης που πρέπει να κερδηθεί, των κρίσιμων θεμάτων και εργασιών, δηλαδή δεν είναι ημέρα ανάπαυσης. Την ίδια έννοια μπορούμε να συναντήσουμε και στην Ισπανική Martes και την Αγγλική Tuesday ( δηλαδή ημέρα του θεού Τυρ- Tyr's day.")
Ο Τυρ (Týr) είναι ο θεός του πολέμου και της μάχης στη σκανδιναβική μυθολογία, ο οποίος απεικονίζεται ως μονόχειρας. Ήταν γιος του Οντίν και σε άλλες παραλλαγές του Χύμιρ. Σε άλλες γερμανικές γλώσσες είναι επίσης γνωστός ως Tyz, Ty, Ti, Tiw, Tiu, Tew και Ziu.
Σύμφωνα με τις Έντα (συλλογές από ποιητικές διηγήσεις παραδοσιακών ιστοριών που σχετίζονται με τη Σκανδιναβική μυθολογία) κάποια στιγμή οι θεοί αποφάσισαν να αλυσοδέσουν τον λύκο Φένρισουλφρ (Fenrisulfr ή Fenris), αλλά το κτήνος έσπαγε όποια αλυσίδα του έβαζαν. Τελικά οι νάνοι έφτιαξαν μια μαγική λουρίδα, την Γκλέιπνιρ, από υλικά όπως γένια γυναίκας και ρίζες βουνού. Ωστόσο ο Φένριρ υποψιάστηκε την εξαπάτηση των θεών και αρνήθηκε να δεθεί εκτός αν κάποιος εξ αυτών τοποθετούσε το δεξί του χέρι στο στόμα του. Ο Τυρ, γνωστός για το μεγάλο θάρρος του, συμφώνησε και οι υπόλοιποι θεοί έδεσαν τον λύκο. Ο Φένριρ κατάλαβε πως είχε εξαπατηθεί και έκοψε το χέρι του θεού. Ο Φένριρ θα μείνει δεμένος μέχρι τη μέρα του Ράγκναροκ (δηαδή τη μάχη του τέλους του κόσμου).
Κατά τη διάρκεια του Ράγκναροκ ο Τυρ θα σκοτώσει και θα σκοτωθεί από το Γκαρμ, τον φύλακα σκύλο του Χελχέιμ.
Τη δική του σημασία φυσικά έχει και ο αριθμός 13. Τον δυσοίωνο αριθμό 13 μπορούμε να συσχετίσουμε επίσης, ειδικά εμείς οι Έλληνες, με την πτώση της Κωνσταντινούπολης: Αν προσθέσουμε τους τέσσερις αριθμούς του δύστυχου έτους 1453 (1+4+5+3), έχουμε το σύνολο 13, το οποίο, σε συνδυασμό με την αποφράδα Τρίτη της 29ης Μαΐου, θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι επέδρασε στην πτώση της Πόλης. Το 13 είναι ο φυσικός αριθμός που βρίσκεται μετά από το 12 και πριν από το 14. Είναι ένας περιττός αριθμός, αφού δε διαιρείται με το 2, στο σύνολο των φυσικών αριθμών. Το γεγονός ότι ακολουθεί τον τέλειο αριθμό 12 ο οποίος έχει ιδιαίτερη σημασία στην παράδοση αλλά και την θρησκεία είναι αρκετό για να χαρακτηρισθεί ο συγκεκριμένος αριθμός ως δυσοίωνος.
Το 13 χαλάει ουσιαστικά την τελειότητα όπως την γνωρίζουμε και έχει περάσει μέσα από συγκεκριμένα μοτίβα, 12 ήταν οι Θεοί του Ολύμπου, ο Ηρακλής ολοκλήρωσε 12 άθλους, οι 12 φυλές του Ισραήλ, οι 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ευαγγέλια, 12 οι μήνες, 12 οι ώρες της μέρας και της νύχτας, 12 τα ζώδια.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.